STENDHAL ( HENRY BEYLE) HAYATI
(1783-1842)
1783'te Fransa’nın Grenoble kentinde doğdu, Mühendislik okumak için geldiği Paris’te önce tiyatro ile ilgilendi. Levazım Subayı olarak çeşitli seferlere katıldı.İtalya’da 7 yıl yaşadıktan sonra Paris’e dönüp kendini edebiyata verdi.
Yaşadığı dönemde önemi fazla anlaşılmayan Stendhal daha sonraları edebiyat dünyasının en büyük psikolojik roman ustalarından biri sayıldı. Keskin gözlemleri, kişilik çözümlemeleri, sezgileri, süslemesiz sayılan üslubunun temel özelliği olan hareketle birleşince Stendhal en az kendi kişiliği kadar renkli yapıtlar sunabilmiştir. Hem muhafazakar hem liberal, hem yurtsever hem kozmopolit, hem taklitçi hem özgün, hem açık yürekli hem kapalı kişiliği, romanlarına da yansımıştır.
Baş yapıtı olan Kırmızı Siyah’tan sonra, Aşka Dair, Roma’da Gezinti, Parma Manastırı, Castro Rahibesi ve daha bir çok eseri vardır.
1842 yılında Paris’te yürürken, ani bir felç geçirerek yolda öldü.
ROMANDAKİ KİŞİLER
Bay de Renal (dö Renal), Verrieres (Veryer) şehrinin belediye başkanı. Kaba saba, gösterişe düşkün yaratılışta kendini beğenmiş, alacaklarını zamanında alan borçlarını geciktiren geniş alınlı, kartal burunlu ve kır saçlı, gururlu, inatçı bir insandır. Ailesi XIV. Louis, ülkeyi ele geçirmeden önce buraya gelip yerleşen bir İspanyol ailesine mensuptur. Kasabanın en güzel evinde oturur, demir ticareti konusunda bilgilidir. Çivi fabrikası vardır.
Bayan de Renal, Bay de Renal'in karısıdır. Kocasına göre daha anlayışlı, evine bağlı, çekingen , kararsız, saf yürekli, sevgi görmemiş, kocasını yargılamayan ve güzelliği ile dikkat çeken bir kadındır.
Julien : Napolyon Bonapart hayranı, aşırı kitap okuyan, İncil'i ezbere bilen, Latincesi çok iyi olan18-19 yaşlarında zayıf, çelimsiz bir insandır. Daha çocukken İtalya Seferi'nden dönen asterleri görünce askerlek mesleğine hayran olur, 14 yaşında Verrieres kasabasına yapılan görkemli kiliseyi gördükten sonra papaz olmak ister ve papazın kendisine verdiği İncil'i ezberler, papazdan teoloji dersleri alır.
Papaz Chelan: Verrieres kasabasına yapılan görkemli kilisenin papazı. Seksen yaşında, sağlam kişilikli. Julien'e teoloji dersleri verir, İncil'i ezberletir. İşinden yararlanıp haksız para biriktirmeyen oldukça dürüst bir insandır.
Bay Valenod: Yoksullar Evi Müdürü. Bay Renal'in buyruğu altında çalışır ama kasabada ondan daha etkindir. Hiç bir ilkesi yoktur.Her şeye burnunu sokar, hiç utanmaz, her yere gider, okur, yazar, konuşur, halk tarafından küçümsendiğini unutur. Yaşlı papaz Chelan'ı liberal bir gazeteciye yardım ettiği için işten atması nedeniyle dindarların nefretini kazanmış, aralarında Bayan Renal'inde bulunduğu kasabadaki tüm güzel kadınlara kur yapan çapkın, kocaman kara favorili, kırmızı yüzlü, iri kıyım, güçlü kuvvetli ve yakışıklı bir adamdır.
Papaz Pirard: Besançon kenti papaz okulunun pederi. Kırmızı lekeli uzun yüzlü, korkunç bakan küçük kara gözlü, siyah sık ve düz saçlı, oldukça sert, katı ve acımasız bir insandır.
Kont NORBERT : Marki'nin oğlu. Şakacı, uzun boylu, bıyıklı ve solgun yüzlü.
Bay La MOLE : (Marki) Zayıf, cin gözlü, sarı perukalı. Her şeyi önceden düşünüp buyurmaktanse işlerini kendi yapan çalışkan bir insan.
Bayan Le MOLE : Marki'nin eşi. Soyluluğa dair ön yargılarıyla tanınan Chaulne Dükü'nün kızı. Atalarının Haçlı Seferlerine katılmasıyla övünür. Bir prens ya da prensesin adını anarken saygısından sesini alçaltır. Onların, soylu olmayan insanların saygısına hak kazandıklarına inanır. Tüm papazları kendi kurtuluşu için uşak gibi görür.
Mathilde : Sarışın, iyi giyimli, soğuk duruşlu. Marki'nin kızı, Julien'in sevgilisi.
ÖZET
Olay Fransa'da 19. YY da geçer. Julien Sorel fakir bir çiftçinin oğludur. Kendi sınıfından hoşlanmaz, tüm zenginlere düşmandır ve kendisi de zengin olma, bir savaş çıkması ve kendisininde kahramanlık göstermesi sevdası içindedir. Bir gün Belediye reisinin evine çocuklarına İncil eğitimi vermek için gider ve oraya yerleşir. Belediye resinin karısı oldukça güzel, samimi ve sevgi nedir bilmeden evlenmiş bir kadındır. Julien Sorel'den 10 yaş büyük bir kadındır. Sorel sırf kompleksini yenmek, Kendini beğenmiş Bay Renal'den intikam almak, üst sınıftan biri tarafından sevilebileceği niyetiyle bu kadını kendine aşık eder. Sonunda kendisi de kadına aşık olur. Ancak olay halkın diline düşer ve Bayan Renal, haklarındaki söylentilerin asılsız olduğunu kocasına düzenlediği bir oyunla ispat eder ve bu dedikoduların kocasının siyasi hayatına zarar vermesini önlemek, kendilerini temize çıkarmak için Julien'in Yoksullar Yurdu Müdür olan Bay Valenod'un evine gitmesini sağlar.
Julien papaz okulunda eğitim görmesi için ihtiyacı olan parayı biriktirebilmek amacıyla Bay Valenod'un evine çocukların öğretmeni olarak yerleşir. Julien'in onuruna kasabadaki zengin ve liberallerin davet edildiği bir yemek verilir.
Orada tüm uşaklar küçümsenmektedir. Julien bu evde iğrenç ve çalınmış para kokan bir şeyler sezer ve rahatsız olur. Yemek salonunun arkasında zavallı tutukluların bulunduğunu düşünür. Bu evdeki şatafatın bedelinin tutukluların yiyeceklerinden çalınarak ödendiği hisleri onu rahatsız eder.
Konuklar yemekte Julien'in İncil'i ezbere bilip bilmediğini kontrol ederler ve üstün zekasına hayran kalırlar. Belediye bütçesiyle papaz okulunda okuması gerektiğini düşünürler. Julien papaz Chelan ve kaymakam Maugiran vasıtasıyla Besançon'daki papaz okuluna parasız okumak üzere gider. Burada çeşitli entrikalar ve çekememezliklerle karşılaşır. Burada her iyi düşünce suç sayılırdı. Bu yüzden Julien'e mantıklı konuşup iyi düşündüğü için "Martin Luther" adını takarlar.
İKİNCİ BÖLÜM
julien Sorel Paris'te zengin bir adamın yanına Marki, Bay Le MOLE) sekreter olarak çalışmaya girer. Bu adam kendisine çok iyiliklerde bulunur, adamın güzeller güzeli kızı Mathilde kendisine ilgi göstermeyen Sorel'e tutulur. Sorel önce fakirlik gururu ve kendisini oranın uşağından farksız görmediği için bunu bir oyun sanır. Sonra oyun olmadığını anlar ve gizli bir aşk hikayesi başlar. Ancak Mathilde oldukça soylu bir kızdır ve Sorel'i kendine yakıştırmaz. Onunla görüşmeme kararı alır, daha sonra buna dayanamaz tekrar görüşürler. Julien Sorel'le bu şekilde gel gitler yaşayan bir aşk ilişkisi başlar.
(1783-1842)
1783'te Fransa’nın Grenoble kentinde doğdu, Mühendislik okumak için geldiği Paris’te önce tiyatro ile ilgilendi. Levazım Subayı olarak çeşitli seferlere katıldı.İtalya’da 7 yıl yaşadıktan sonra Paris’e dönüp kendini edebiyata verdi.
Yaşadığı dönemde önemi fazla anlaşılmayan Stendhal daha sonraları edebiyat dünyasının en büyük psikolojik roman ustalarından biri sayıldı. Keskin gözlemleri, kişilik çözümlemeleri, sezgileri, süslemesiz sayılan üslubunun temel özelliği olan hareketle birleşince Stendhal en az kendi kişiliği kadar renkli yapıtlar sunabilmiştir. Hem muhafazakar hem liberal, hem yurtsever hem kozmopolit, hem taklitçi hem özgün, hem açık yürekli hem kapalı kişiliği, romanlarına da yansımıştır.
Baş yapıtı olan Kırmızı Siyah’tan sonra, Aşka Dair, Roma’da Gezinti, Parma Manastırı, Castro Rahibesi ve daha bir çok eseri vardır.
1842 yılında Paris’te yürürken, ani bir felç geçirerek yolda öldü.
ROMANDAKİ KİŞİLER
Bay de Renal (dö Renal), Verrieres (Veryer) şehrinin belediye başkanı. Kaba saba, gösterişe düşkün yaratılışta kendini beğenmiş, alacaklarını zamanında alan borçlarını geciktiren geniş alınlı, kartal burunlu ve kır saçlı, gururlu, inatçı bir insandır. Ailesi XIV. Louis, ülkeyi ele geçirmeden önce buraya gelip yerleşen bir İspanyol ailesine mensuptur. Kasabanın en güzel evinde oturur, demir ticareti konusunda bilgilidir. Çivi fabrikası vardır.
Bayan de Renal, Bay de Renal'in karısıdır. Kocasına göre daha anlayışlı, evine bağlı, çekingen , kararsız, saf yürekli, sevgi görmemiş, kocasını yargılamayan ve güzelliği ile dikkat çeken bir kadındır.
Julien : Napolyon Bonapart hayranı, aşırı kitap okuyan, İncil'i ezbere bilen, Latincesi çok iyi olan18-19 yaşlarında zayıf, çelimsiz bir insandır. Daha çocukken İtalya Seferi'nden dönen asterleri görünce askerlek mesleğine hayran olur, 14 yaşında Verrieres kasabasına yapılan görkemli kiliseyi gördükten sonra papaz olmak ister ve papazın kendisine verdiği İncil'i ezberler, papazdan teoloji dersleri alır.
Papaz Chelan: Verrieres kasabasına yapılan görkemli kilisenin papazı. Seksen yaşında, sağlam kişilikli. Julien'e teoloji dersleri verir, İncil'i ezberletir. İşinden yararlanıp haksız para biriktirmeyen oldukça dürüst bir insandır.
Bay Valenod: Yoksullar Evi Müdürü. Bay Renal'in buyruğu altında çalışır ama kasabada ondan daha etkindir. Hiç bir ilkesi yoktur.Her şeye burnunu sokar, hiç utanmaz, her yere gider, okur, yazar, konuşur, halk tarafından küçümsendiğini unutur. Yaşlı papaz Chelan'ı liberal bir gazeteciye yardım ettiği için işten atması nedeniyle dindarların nefretini kazanmış, aralarında Bayan Renal'inde bulunduğu kasabadaki tüm güzel kadınlara kur yapan çapkın, kocaman kara favorili, kırmızı yüzlü, iri kıyım, güçlü kuvvetli ve yakışıklı bir adamdır.
Papaz Pirard: Besançon kenti papaz okulunun pederi. Kırmızı lekeli uzun yüzlü, korkunç bakan küçük kara gözlü, siyah sık ve düz saçlı, oldukça sert, katı ve acımasız bir insandır.
Kont NORBERT : Marki'nin oğlu. Şakacı, uzun boylu, bıyıklı ve solgun yüzlü.
Bay La MOLE : (Marki) Zayıf, cin gözlü, sarı perukalı. Her şeyi önceden düşünüp buyurmaktanse işlerini kendi yapan çalışkan bir insan.
Bayan Le MOLE : Marki'nin eşi. Soyluluğa dair ön yargılarıyla tanınan Chaulne Dükü'nün kızı. Atalarının Haçlı Seferlerine katılmasıyla övünür. Bir prens ya da prensesin adını anarken saygısından sesini alçaltır. Onların, soylu olmayan insanların saygısına hak kazandıklarına inanır. Tüm papazları kendi kurtuluşu için uşak gibi görür.
Mathilde : Sarışın, iyi giyimli, soğuk duruşlu. Marki'nin kızı, Julien'in sevgilisi.
ÖZET
Olay Fransa'da 19. YY da geçer. Julien Sorel fakir bir çiftçinin oğludur. Kendi sınıfından hoşlanmaz, tüm zenginlere düşmandır ve kendisi de zengin olma, bir savaş çıkması ve kendisininde kahramanlık göstermesi sevdası içindedir. Bir gün Belediye reisinin evine çocuklarına İncil eğitimi vermek için gider ve oraya yerleşir. Belediye resinin karısı oldukça güzel, samimi ve sevgi nedir bilmeden evlenmiş bir kadındır. Julien Sorel'den 10 yaş büyük bir kadındır. Sorel sırf kompleksini yenmek, Kendini beğenmiş Bay Renal'den intikam almak, üst sınıftan biri tarafından sevilebileceği niyetiyle bu kadını kendine aşık eder. Sonunda kendisi de kadına aşık olur. Ancak olay halkın diline düşer ve Bayan Renal, haklarındaki söylentilerin asılsız olduğunu kocasına düzenlediği bir oyunla ispat eder ve bu dedikoduların kocasının siyasi hayatına zarar vermesini önlemek, kendilerini temize çıkarmak için Julien'in Yoksullar Yurdu Müdür olan Bay Valenod'un evine gitmesini sağlar.
Julien papaz okulunda eğitim görmesi için ihtiyacı olan parayı biriktirebilmek amacıyla Bay Valenod'un evine çocukların öğretmeni olarak yerleşir. Julien'in onuruna kasabadaki zengin ve liberallerin davet edildiği bir yemek verilir.
Orada tüm uşaklar küçümsenmektedir. Julien bu evde iğrenç ve çalınmış para kokan bir şeyler sezer ve rahatsız olur. Yemek salonunun arkasında zavallı tutukluların bulunduğunu düşünür. Bu evdeki şatafatın bedelinin tutukluların yiyeceklerinden çalınarak ödendiği hisleri onu rahatsız eder.
Konuklar yemekte Julien'in İncil'i ezbere bilip bilmediğini kontrol ederler ve üstün zekasına hayran kalırlar. Belediye bütçesiyle papaz okulunda okuması gerektiğini düşünürler. Julien papaz Chelan ve kaymakam Maugiran vasıtasıyla Besançon'daki papaz okuluna parasız okumak üzere gider. Burada çeşitli entrikalar ve çekememezliklerle karşılaşır. Burada her iyi düşünce suç sayılırdı. Bu yüzden Julien'e mantıklı konuşup iyi düşündüğü için "Martin Luther" adını takarlar.
İKİNCİ BÖLÜM
julien Sorel Paris'te zengin bir adamın yanına Marki, Bay Le MOLE) sekreter olarak çalışmaya girer. Bu adam kendisine çok iyiliklerde bulunur, adamın güzeller güzeli kızı Mathilde kendisine ilgi göstermeyen Sorel'e tutulur. Sorel önce fakirlik gururu ve kendisini oranın uşağından farksız görmediği için bunu bir oyun sanır. Sonra oyun olmadığını anlar ve gizli bir aşk hikayesi başlar. Ancak Mathilde oldukça soylu bir kızdır ve Sorel'i kendine yakıştırmaz. Onunla görüşmeme kararı alır, daha sonra buna dayanamaz tekrar görüşürler. Julien Sorel'le bu şekilde gel gitler yaşayan bir aşk ilişkisi başlar.
Bu ara, Julien evi geçici süreliğine terketmeye karar verir fakat Marki onu göndermez. Çünkü 12 kişiyle yapacaklı gizli toplantıda alınan gizli notaları yazıp ezberleyerek Metz kentindeki Dük'e gizlice ulaştırma görevi vereceği için gitmesine izin vermez.
Yapılan toplantıda Fransa krallığının halk ayaklanması ve cumhuriyet devrimi beklentilerine karşı, silahlı parti ve birlikler kurulması, tüm soyluların gelirinin beşte sirinin din adamlarına bağışlanması, (çünkü 1830 yılındaki fakir halk ayaklanması esnasında halka sözünü ancak Roma'nın buyruğundaki din adamları geçirebilmiştir) kurulacak birliklerin soylu insanlandan oluşması kararı alınır ve bu kararları Julien önce tutanağa bağlar. Daha sonra da ezberler. Çünkü bu notayı Dük'e ulaştırmak için giderken yakalanma korkuları vardır. Bu nedenle tutanağı yanına almayacak, sözle bildirecektir. Hemen Julien'e bir yolculuk kağıdı çıkarır, eski kıyafetler ayarlanarak sıradan bir yolcu görünümü verilir.
Gizli nota gönderileceği halk tarafından duyulur ve herkes ulağı bulup engellemeye çalışmaktadır. Julien Sertz kentinde bir hana uğrar. Orada herkes kendisinden ve şarkıcı Geronima'dan şüphelenir. Julien uyurken odası aranır ama bir şey bulunamaz. Bu tehlikeyi atlatınca Dük'ü bulur ve işaret olarak La Mole'ün verdiği saati ona uzatır, notayı ezbere okur. Dük Julin'e Strasborg'a gitmesini, ayın 22 sinde öğleyin saat yarımda yine orada olmasını ve burudan da yarım saatten önce çıkmamasını ister.
Julien Strasborg'ta Londralı dostu Prens Korasoff' ta rastlar ve ona hayran kalır. Sevgilisinden söz ederek durumun umutsuzluğunu anlatır. Prens ona sevgilisini elinde tutmanın yollarını öğretir.
Sorel, Rus olan subay bir gençten bir kadının gönlünü fethetme yolunu öğrenir, dener ve başarılı olur. Mathilde Sorel'e yeniden aşık olur ve kendisine hamile olduğunu da bildirir. Mathilde'nin babası zor ikna olur bu duruma, Sorel'in hakkında bir araştırma yapar ve Belediye Reisinin karısından aldığı mektupda çılgına döner. Çünkü bir papaz ona Sorelle ilgili yanlış bilgilerle dolu bir mektup yazdırır. Sorel'in zengin ailelerin kız yada kadınlarını baştan çıkararak kendine toplumda bir yer edindiğini yazar. Bu durumda elinden kaçırmış olduğu hayallerine çok kızan Sorel Belediye Reisinin karısını tabancasıyla vurur. Ancak kadın ölmez, yaralanır.
Julien Sorel tutuklanır. Hapse atılır. Bayan de Renal onun hapse atıldığını duyunca çok üzülür ve gardiyana bol miktarda para verek ona iyi bakmasını ister. Ondan şikayetçi olmaz ve serbes bırakılması için girişimlerde bulunur. Ziyaretine gelir. Aşkları yeniden alevlenir. Julien'in kurtulmak için umudu yoktur. Giyotine gideceğini düşünür. Bunu duyan Bayan de Renal, bu durumda kendisinin de intihar edeceğini söyler. Fakat Julien, Mathilde'den doğacak oğluna onun bakması için yaşaması gerektiğini söyler.
Julien Mathilde'e bir mektup yazarak kendisi öldüğü taktirde Croisenois'le evlenmesini, doğacak bebeğine ise Bayan De Renal'in bakmasını ister.
Mathilde, köylü kılığında kasabaya gelerek Julien'i görür ve papaz Flair'den Julien'i kurtarmasını ister. Papaz Flair, jüri üyelerini etkileyeceğine inanır. Fakat Jüri Julien'i suçlu bulur. Dostu Foguen'in, Mathilde'in ve Bayan De Renal'in Julien'i kurtarma girişimleri boşa çıkar. Sonunda öldürülür. Cesedini yakın dostu Fougue satın alır. Onun ölümünden kısa bir süre sonra Bayan De Renal'de üzüntüsünden ölür.
Kayıtlar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder